"O'zbekiston bo'ylab sayohat qil" dasturi doirasida tuman hokimligining tashabbusi bilan bir guruh nuroniylar Samarqand-Buxoro yo‘nalishida  safarga chiqib, sayohatdan katta taassurotlar bilan qaytishdi.

Самарқандда ўтказилган VI Халқаро Конгресси иштирокчилари Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг бевосита ташаббуси билан, мамлакатда маънавий-маърифий соҳада туб ўзгаришларни амалга оширилаётганини эътироф этишди.

Олимлар гуманитар фан ва маданият соҳасида кенг кўламли тадбирлар ташкил этилаётгани ва амалга оширилаётгани, давлат музейлари фаолияти бўйича 10 йиллик (2017-2027) Давлат дастури қабул қилинганини алоҳида таъкидлашди.

Самарқандда шу йилнинг ўзида 7 та янги музей ташкил этилган. Айниқса, «Ипак йўли» Халқаро туризм университети очилгани урғуланди.

Ўзбекистон ЮНЕСКОнинг номоддий маданий меросни муҳофаза қилиш бўйича қўмитасига аъзо этиб сайлангани яна улкан ютуқлардан бири. 

Бутунжаҳон жамиятининг олти йиллик фаолияти давомида «Ўзбекистон маданий мероси» эксклюзив халқаро туркумининг 60 та жилди нашр этилди. Маълумот учун: Конгресс ишида 350 дан ортиқ киши қатнашди. Булар: номлари жаҳонга машҳур шарқшунос-олимлар, 6 нафар халқаро ташкилотлар раҳбарлари, 50 нафар таниқли халқаро музейлар директорлари, 15 нафар академиклар, 25 нафар профессорлар, 22 нафар фан докторлари, музей ходимлари, маданият ва санъатни ёритиш соҳасида фаолият юритаётган ОАВ вакиллари ва Ўзбекистоннинг маданий меросини асраб-авайлаш ва ўрганиш масалалари билан қизиқувчи медиа вакилларидир.

Yurtimiz o‘zining tabiati, tarixiy obidalari, qator turizm maskanlari bilan yuqori sayyohlik salohiyatiga ega. Shu bois, mamlakatimizda turizm, shu jumladan, ekoturizmni rivojlantirishga katta e’tibor qaratilmoqda. Turizm sohasini rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlarini belgilab berishga qaratilgan “Turizm to‘g‘risida”gi qonun, Prezidentimizning tegishli farmon va qarorlari qabul qilindi.

Jumladan, “O‘zbekiston Respublikasida ichki va ziyorat turizmini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmoni, “Xizmatlar sohasini rivojlantirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori bilan turizm xizmatlari sohasini qo‘llab-quvvatlash uchun ko‘plab imtiyozlar berildi.

2022 yil 1 apreldan 2025 yil 1 yanvarga qadar tegishli turizm hududlarida ro‘yxatdan o‘tgan hamda ushbu hududda xizmat ko‘rsatayotgan tadbirkorlik sub’ektlari uchun aylanmadan olinadigan soliq stavkasi 1 foiz, ushbu hududlardagi ob’ektlar va ular egallagan yer uchastkasi bo‘yicha yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq va yuridik shaxslardan olinadigan yer solig‘i miqdorlari mazkur soliqlar bo‘yicha hisoblangan summaning 1 foizi miqdorida belgilandi.

Amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida turizmni yanada rivojlantirish, sayyohlar va dam oluvchilar uchun munosib shart-sharoitlar yaratish, turizm sohasining sub’ektlarini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash tizimi yaratildi. 2022-2026 yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning Taraqqiyot strategiyasi 35-maqsadida “O‘zbekiston bo‘ylab sayohat qiling” dasturi doirasida mahalliy sayyohlar sonini 12 milliondan oshirish hamda respublikaga tashrif buyuradigan xorijiy turistlar sonini 9 millionga yetkazish vazifasi belgilab qo‘yildi.

Mamlakatimizda turizm xizmatlari sohasini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha ko‘rilgan chora-tadbirlar natijasida 2021 yilda 1,7 million xorijiy va 7,7 million mahalliy sayyohlarga xizmat ko‘rsatilib, turizm xizmatlari eksporti 400 million dollarga yetkazildi. Shuningdek, respublika bo‘yicha jami 148 ta mehmonxona, 128 ta turistik tashkilot hamda 1 ming 15 ta oilaviy mehmon uylari tashkil qilinib, 4 ming 634 ta yangi ish o‘rinlari yaratildi.

Parlament quyi palatasidagi O‘zbekiston Ekologik partiyasi fraksiyasi hamda O‘zbekiston “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi fraksiyasi tomonidan “Turizm to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonunining ijro etilishi hamda O‘zbekistonning turizm salohiyatini yanada oshirish, shu jumladan, ekoturizmni rivojlantirish borasida amalga oshirilayotgan ishlarning holati o‘rganilganda, sohada o‘z yechimini kutayotgan bir qator tizimli masalalar mavjudligi aniqlandi.

Shundan kelib chiqib, Oliy Majlis Qonunchilik palatasining shu yil 21 iyunda bo‘lib o‘tgan majlisida O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosari – turizm va madaniy meros vaziri Aziz Abduhakimovga “O‘zbekistonning turizm salohiyatini oshirish borasida amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar, shu jumladan, ekoturizmni rivojlantirish borasida olib borilayotgan ishlar to‘g‘risida”gi parlament so‘rovi yuborildi.

Ta’kidlash joizki, parlament so‘rovi parlament nazoratining eng muhim shakllaridan biri sifatida o‘z samarasini ko‘rsatib kelmoqda. Turizm va madaniy meros vaziriga yuborilgan mazkur parlament so‘rovi ham sohadagi ishlarni baholash bilan birga, mavjud kamchilik va muammolarni bartaraf etish, yurtimizning sayyohlik salohiyatini yanada rivojlantirish, foydalanilmayotgan imkoniyatlarni ishga solishda muhim ahamiyat kasb etadi.

Вазирлар Маҳкамасининг "Оилавий меҳмон уйлари фаолиятини ташкил этиш тўғрисида" 2018 йил 7 августдаги 631-сон қарорида: 

·        Тижорат банклари томонидан кичик тадбиркорлик субъектлари лойиҳаларига миллий валютада ажратиладиган, умумий қиймати 5 млрд сўмдан, фоиз ставкаси Марказий банк асосий ставкасининг 1,5 бараваридан ошмаган кредитлар бўйича уларнинг асосий ставкадан ошган, бироқ асосий ставканинг 30 фоизидан кўп бўлмаган қисмини қоплаш учун Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлиги ҳузуридаги Тадбиркорлик фаолиятини қўллаб-қувватлаш жамғармаси маблағлари ҳисобидан 3 йил муддатгача компенсация тақдим этилади.

·        инвесторларга янги меҳмонхона қуриш ва уни жиҳозлаш учун субсидия ажратиш муддатини 2023 йил 31 декабрга қадар узайтириш;

·        Оилавий меҳмон уйлари, хостеллар, ўтовли ва чодирли оромгоҳлар ягона реестри (кейинги ўринларда Реестр деб аталади) юритилиши Ўзбекистон Республикаси Туризм ва маданий мерос вазирлиги томонидан амалга ошириладиган оилавий меҳмон уйлари, хостеллар, ўтовли ва чодирли оромгоҳлар тўғрисидаги маълумотларнинг ахборот базаси;

·        Оилавий меҳмон уйлари, хостеллар ва чодирли оромгоҳлар хизматларини сертификатлаштириш соддалаштирилган ҳолда, оилавий меҳмон уйлари, хостеллар, ўтовли ва чодирли оромгоҳларни ўрганиш далолатномаси асосида уларни Оилавий меҳмон уйлари ва хостеллар ягона реестрига киритиш йўли билан амалга оширилади;

·        Туристик ахборот маркази туристлар учун имкон қадар қулай жойда(шаҳар, марказлари, ёдгорликлар атрофида, транспорт бекатлари, чегара ўтказиш пунктлари ва ҳкз.) ташкил қилинади.

·        Туристик ахброт марказлари Ўзбекистон Республикаси Давлат чегараси орқали ўтказиш пунктларида бепул жойлаштирилади.

·        Туристик ахборот марказлари ходимларининг чегара ўтказиш пунктларига кириб-чиқиши уларнинг ушбу ахборот марказида фаолият олиб боришини тасдиқловчи белгиланган намунадаги ҳужжат Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинлари томонидан бериладиган рухсатнома асосида амалга оширилади;

·        Туристик ахборот марказини пиёдаларнинг ҳаракатланиши чекланган жойларда жойлаштириш таъқиқланади;

По данным ЦБ, иностранцы открыли в Узбекистане 15 тыс. банковских карт. Ранее стало известно, что страна стала лидером по спросу на «карточные туры» из России:

Ранее писал Spot, Узбекистан стал самой популярной страной у граждан России, желающих оформить банковскую карту Visa или Mastercard.

На сегодняшний день всего нерезидентами открыто 97 тыс. банковских карт, из которых около — 90 тыс. — карты международных платежных систем (Visa, Mastercard и другие).

Об этом стало известно в ходе пресс-конференции в Центральном банке в четверг, 21 июля, передает корреспондент Spot.

«При этом во втором квартале было открыто 15 тыс. [валютных] карт», — отметил председатель правления ЦБ Мамаризо Нурмуратов.

Он также добавил, что каждый квартал количество банковских счетов, открытых нерезидентами Узбекистана, растет на 15−20%. Во втором квартале их число увеличилось на 47 тыс. и достигло 169 тыс.

«Наш анализ показал, что их [счетов] основная часть, приходится на граждан Украины, России, Белоруссии, приехавших в Узбекистан в связи с началом „спецоперации“. По состоянию на 1 июля на счетах граждан России имеется $115 млн», — заявил глава регулятора.

«Указанная выше сумма и другие [аспекты] — еще одно доказательство, что у нас нет серьезных проблем», — подчеркнул Нурмуратов, комментируя сообщения о возможных для банков рисках в связи с открытием карт гражданам подсанкционных государств, включая факты отмывания нелегальных средств.

На фоне санкций против банковской отрасли России, введённых после начала боевых действий в Украине, Visa и Mastercard сначала отключили от систем подсанкционные банки, а с 11 марта — и вовсе перестали работать в России.

За ними последовали другие международные платёжные системы — карты, выпущенные ими ранее, работают только внутри России. Негласно ограничила работу с российскими банками и UnionPay.

В этой ситуации российские туроператоры начали предлагать туры в Ташкент за банковскими картами. Первопроходцем в этом деле стал «Веди Групп». Уже в апреле отмечался высокий спрос на узбекистанское направление, включая «карточные туры».

Ранее Spot писал, что ВТБ запустит переводы в Узбекистан и другие страны по номеру карты.

Аввал хабар берганимиздек, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 10 мартдаги “2022 йилда туризм ва маданий мерос объектлари инфратузилмасини ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 110-сонли қарори ҳамда 2022 йил 4 мартдаги 32/1-1638-сонли манзилли рўйхатга асосан Бухоро вилоятидаги 25 та маданий мерос объектларида реставрация ва консервация ишларини олиб бориш белгиланган.

Бугунги кунда, вилоятдаги 8 та маданий мерос объектларида асрашга доир ишлар бошланган бўлиб, Бухоро минтақавий реставрация марказининг малакали уста-реставраторлари томонидан реставрация, консервация, таъмирлаш-тиклаш ва ободонлаштириш ишлари олиб борилмоқда.

Жорий йилнинг 2-3 август кунлари Бухоро вилояти маданий мерос бошқармаси мутахассислари томонидан таъмирлаш-тиклаш ишлари бошланган Бухоро шаҳридаги “Арк” мажмуаси, “Абдуллахон”, “Абдулазизхон”, “Амир Олимхон” мадрасалари, “Масжиди Калон”, “Хўжа Калон” масжидлари, “Тўрақулбой уйи” – маданий мерос объектларида ҳамда Жондор туманидаги “Қизбиби” мажмуасида амалга оширилаётган асрашга доир ишлар бўйича мониторинг ишлари олиб борилди.

Шунингдек, реставрация ишларини амалга ошириш режалаштирилган 12 та маданий мерос объектлари бўйича лойиҳа-смета ҳужжатлари ишлаб чиқилиб, Маданий мерос агентлигининг Илмий-эксперт кенгаши билан келишиш жараёнида ҳамда 5 та объектнинг лойиҳа-смета ҳужжатларини давлат экспертизасидан ўтказиш ишлари давом этмоқда.

Бухоро вилояти маданий мерос бошқармасининг матбуот хизмати

Сурхондарё вилоятидаги Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитасининг "Сурхон" давлат қўриқхонаси Шеробод тумани Кўҳитанг тоғ ёнбағрида жойлашган.

Жазирама ёз тафти теварак-атрофни чўғдек қиздираётган шу кунларда ҳам яшил макон ўзининг салқин, ёқимли ҳавоси, муздек зилол сувлари, ранг-баранг ўсимлик ва ҳайвонат дунёси билан ҳар қандай инсонни ўзига мафтун этади. 

23 минг 802 гектар майдонга эга қўриқхонанинг 12 минг 239 гектардан ортиғи турфа яшил бойлик билан бурканган. Денгиз сатҳидан 850 метрдан 3 минг 137 метргача баландликдаги ҳудудда 900 дан зиёд турдаги ўсимликни учратиш мумкин. 
 

Joriy yilning 21-22-iyul kunlari Rossiya, Mo'g'uliston, Tojikiston, Qozog'iston, Qirg'iziston, shuningdek, o'zbekistonlik bir guruh  rassomlar Buxoroga keldi. Ikki hafta davomida rassomlar «Ipak yo'li»  Xalqaro turizm va madaniy meros universiteti studiyalarida  o’z  asarlari ustida ish olib bormoqdalar. Rassomlar Buxoroning qadimiy madaniy meros obyektlarini o'z asarlarida aks ettiradilar. Rassomlar marshrutidan, Buxoroning eski shahar qismi va hunarmandchilik markazlari o'rin olgan. Keyinchalik rassomlarning taqdim etgan asarlari, tomoshabinlarni, o'zbek xalqining noyob tarixiy va madaniy merosi bilan, shuningdek, ShHT mamlakatlarining o'ziga xos zamonaviy tasviriy san'ati bilan tanishtiradi.

Joylashtirish vositalari va ularda taqdim etiladigan xizmatlarga doir umumiy talablarni belgilovchi O‘z DSt 3220:2017 “Turizm xizmatlari. Joylashtirish vositalari. Umumiy talablar” davlat standartiga tegishli hukumat qarorlariga muvofiq o‘zgartirishlar kiritildi.

Xususan, O‘zbekiston Respublikasining “Nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquqlari to‘g‘risida”gi Qonuni 25-moddasiga muvofiq mehmonxona va o‘xshash joylashtirish vositalarida nogironlar uchun sharoitlari bo‘lgan kamida bitta nomerning mavjud bo‘lishi hamda nomerni o‘rindiqli aravachadan foydalanadigan nogironligi bo‘lgan shaxslar uchun qulay tarzda jihozlangan va eshitish va ko‘rish bo‘yicha nogironligi bo‘lgan shaxslarning tegishli ehtiyojlariga muvofiq e’lonlar uchun displeylar hamda ovozli qurilmalar bilan jihozlash bo‘yicha talablar kiritildi.

Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 10-iyuldagi 433-sonli qarori bilan tasdiqlangan “Koronavirus pandemiyasi va global inqirozli holatlarning mamlakat turizm sohasiga salbiy taʼsirini kamaytirish bo‘yicha chora-tadbirlar rejasi”ning 118-bandiga muvofiq, mehmonxona va o‘xshash joylashtirish vositalarida elektron dastur bilan integratsiyalashgan elektron kalitli (plastik magnit karta) elektron qulflar va “Xavfsiz turizm” va “Xavfsiz shahar” tizimlari, videokuzatuv tizimlarini joriy etish talabi joriy qilindi. Mazkur talablar 2022-yil 3-yanvardan boshlab amaliyotga tatbiq qilindi.

Maʼlumot uchun: O‘z DSt 3220:2017 “Turizm xizmatlari. Joylashtirish vositalari. Umumiy talablar” davlat standartiga kiritilgan o‘zgartirishlar O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi huzuridagi O‘zbekiston texnik jihatdan tartibga solish agentligining 2021-yil 3-iyuldagi buyrug‘i bilan tasdiqlangan.

Yuqoridagilarni inobatga olib, tadbirkorlik subyektlaridan joylashtirish vositalarini davlat standartlari talablariga muvofiqlashtirish lozimligi eslatib o‘tiladi.

Mazkur talablarning bajarilishi sertifikatlashtirish obyektlarida o‘tkaziladigan navbatdagi inspeksiya nazorati davomida standartga muvofiq kiritilgan o‘zgartirishlar bo‘yicha dasturga asosan tekshiriladi.

Jumladan, 2022-yilning yanvar oyida 20 ta joylashtirish xizmatini ko‘rsatish obyektlarida sertifikatlashtirish auditlari o‘tkazildi. Ularning natijalariga ko‘ra, 18 ta mehmonxona xizmatlarini ko‘rsatish obyektlarida elektron dastur bilan integratsiyalashgan elektron kalitli (plastik magnit karta) qulflar va nogironlar uchun maxsus xona tashkil etilmaganligi sababli sertifikatlashtirish bo‘yicha rad javobi berildi.

Водий вилоятларини республиканинг бошқа вилоятлари билан боғлаб турувчи Камчиқ довонида Эртош қишлоғи бор. Шу қишлоқдан тоғ оралаб юриб борар экансиз, охири Арашан булоғи ва кўлларига етиб борасиз.
 

Госкомэкология опубликовала фото уникальных видов природной зоны в Фаришском районе.

Тузкан – остаточный водоем Арало-Каспийских вод, он бессточный и солоноватый.

Туристы могут засвидетельствовать окружающие его солончаки и потрясающие пейзажи.

Buxoro viloyat turizm va madaniy meros bosh boshqarmasi masʼullari tomonidan loyihalarning monitoringi doimiy ravishda olib borilmoqda.

Shuningdek, yuzaga kelayotgan muammolarni bartaraf etish boʼyicha tizimli ishlar amalga oshirilayotgan bo'lib, loyihalarning ishga tushishi natijasida 1467 ta yangi ish oʼrinlari yaratilishi kutilmoqda.
-
В Бухарской области ведутся строительные работы в инвестиционных проектах в сфере туризма на 2022-2023 годы в размере 820,8 млрд.сумов.

68 инвестиционных проектов где: 41 гостиниц, 7 мотелей, 12 ресторанов, 2 ремесленных центра, 4 места экотуризма.

Мониторинг проектов осуществляется на постоянной основе должностными лицами управления туризма и культурного наследия Бухарской области.
 

Sayohat davomida sayohatchilar Samarqand va Buxorodagi ziyoratgohlar, diqqatga sazovor joylarda bo‘lib, tarixiy obidalar haqida ko‘plab ma’lumotlarga ega bo‘lishdi. 

⚡️Bugungi kunda ichki turizmga qaratilayotgan e’tibor ushbu sayyohlarimizga ham manzur kelayotganligini o‘zlari aytishmoqda. 
 

Сурхондарё вилояти Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бошқармаси Ахборот хизмати томонидан тақдим этилган фото суратларда Бойсун туманида жойлашга Бойсун ўрмон хўжалигининг табиат манзараларидан акс этган.

Fanlar Аkademiyasi Milliy arxeologiya markazi va Buxoro viloyati madaniy meros boshqarmasi mutaxassislari tomonidan tuzilgan guruh tomonidan Kogon tumanining choʼl hududida, mahalliy aholi vakillari koʼrsatgan 4 ta qadimgi gʼor qoldiqlari koʼzdan kechirildi.

Gʼorlar choʼl zonasida yantoq oʼsgan qum tagidagi, sargʼish rangli ohaktoshlar qatlami ostidagi pastlikka kirib ketgan. Gʼorlarning kirish qismi qumlar va oʼpirilgan toshlar bilan koʼmilib, tashqi koʼrinishidan, oddiy yoʼlovchilar uchun deyarli bilinmaydi. Ular bir biridan yuzlab metr masofalanib, qandaydir tizim va bogʼlanishi aniqlanmadi.

Gʼorlarning nima maqsadda qurilganligini bilish uchun bizni olib kelgan mahalliy yurtdoshimiz bilan ichiga kirish uchun gʼorlarning eng yirigi tanlab olindi. Gʼorning ichki qismi qum va oʼpirilgan toshlar bilan bosilganligi sababli egilib, bukilib, asta sekin, toʼliq qorongʼulikda yoritish jihozlari yordamida 80-100 metr masofa va 10-15 metr pastlikka tushildi. Gʼorning ayrim joylari juda tor, ayrim joylari keng, ayrim joylaridan boshqa tomonga ketgan qoʼshimcha yoʼnalishlar ochilgan. 

Gʼorning geologik qatlamlari asosan ohaktoshdan iborat boʼlganligi sababli, gʼor oʼrta asrlar davrida (XII-XIII) mahalliy konchilar tarafidan qazilib yer ostki zahiralaridan juda keng koʼlamda foydalangan hamda ganch qurilish materialining xomashyosi olinganligi aniqlandi. 

Tarixiy manbalarga koʼra, Buxoro shahrining shimoliy-sharqiy tomonlarida qadimiy yuqori sifatdagi ganch konlari mavjudligi, oʼrta asrlarda qurilgan hozirda saqlanib qolgan tarixiy binolarning qurilishida shu konlardan keltirilgan ganch materialidan keng foydalanganligi yozib qoldirilgan. Konlardan keltirilgan dagʼal ganchlar qoʼl mehnati yordamida ezilib, pishirtirilgan va tarixiy binolarni qurishda obi gʼishtlar orasidagi angaf qorishmasiga qoʼshilgan hamda masjidlarning ichki qismini ganchkorlik sanʼati yordamida bezash ishlarida ishlatilgan. 

Gʼorning kengroq qismlarida oʼrta asrlar (XII-XIII asrlar)ga tegishli sopol qoldiqlari, asosan katta va kichikroq suv saqlanadigan koʼzalar boʼlaklari, shuningdek, qoʼylar va tuyalar suyaklari topildi. Bu topilmalar gʼorlar ichida odamlar yashaganligi, qanaqadir mehnat faoliyati bilan shugʼullanganligidan dalolat beradi. 
Bundan tashqari, Buxoro–Qarshi avtomobilь trassasining 193 km masofasi chekkasida yana bir gʼor ichida tabiiy shishasimon geologik xomashyo koʼrinishidagi materiallar mavjudligi ham aniqlandi. Ushbu material shishaga oʼxshash boʼlib, yorugʼlikni yaxshi oʼtkazadi hamda oʼrta asrlar davri arxitekturasida keng ishlatilgan.

Soʼngi oʼrta asrlar davrida ushbu hududdagi gʼorlardan choʼponlik faoliyatini olib borgan mahalliy aholi dam olish va qor-yomgʼirlardan saqlanish maqsadida boshpana sifatida foydalangan. Shuningdek, dushmanlar bostirib kelgan paytlarida yashirinish va oʼz jonini saqlash uchun ham foydalanilgan degan taxminlar ham mavjud.

Hozirda, mazkur tarixiy gʼorlarni belgilangan tartibda moddiy madaniy meros obʼektlarining Milliy roʼyxatiga kiritish va davlat muhofazasiga olish boʼyicha ishlar olib borilmoqda.
Buxoroda choʼl hududidan qadimgi tarixiy gʼorlar topildi

2022 yil 15 iyunь kuni Fanlar Аkademiyasi Milliy arxeologiya markazi va Buxoro viloyati madaniy meros boshqarmasi mutaxassislari tomonidan tuzilgan guruh tomonidan Kogon tumanining choʼl hududida, mahalliy aholi vakillari koʼrsatgan 4 ta qadimgi gʼor qoldiqlari koʼzdan kechirildi.

Gʼorlar choʼl zonasida yantoq oʼsgan qum tagidagi, sargʼish rangli ohaktoshlar qatlami ostidagi pastlikka kirib ketgan. Gʼorlarning kirish qismi qumlar va oʼpirilgan toshlar bilan koʼmilib, tashqi koʼrinishidan, oddiy yoʼlovchilar uchun deyarli bilinmaydi. Ular bir biridan yuzlab metr masofalanib, qandaydir tizim va bogʼlanishi aniqlanmadi.

Gʼorlarning nima maqsadda qurilganligini bilish uchun bizni olib kelgan mahalliy yurtdoshimiz bilan ichiga kirish uchun gʼorlarning eng yirigi tanlab olindi. Gʼorning ichki qismi qum va oʼpirilgan toshlar bilan bosilganligi sababli egilib, bukilib, asta sekin, toʼliq qorongʼulikda yoritish jihozlari yordamida 80-100 metr masofa va 10-15 metr pastlikka tushildi. Gʼorning ayrim joylari juda tor, ayrim joylari keng, ayrim joylaridan boshqa tomonga ketgan qoʼshimcha yoʼnalishlar ochilgan. 

Gʼorning geologik qatlamlari asosan ohaktoshdan iborat boʼlganligi sababli, gʼor oʼrta asrlar davrida (XII-XIII) mahalliy konchilar tarafidan qazilib yer ostki zahiralaridan juda keng koʼlamda foydalangan hamda ganch qurilish materialining xomashyosi olinganligi aniqlandi. 

Tarixiy manbalarga koʼra, Buxoro shahrining shimoliy-sharqiy tomonlarida qadimiy yuqori sifatdagi ganch konlari mavjudligi, oʼrta asrlarda qurilgan hozirda saqlanib qolgan tarixiy binolarning qurilishida shu konlardan keltirilgan ganch materialidan keng foydalanganligi yozib qoldirilgan. Konlardan keltirilgan dagʼal ganchlar qoʼl mehnati yordamida ezilib, pishirtirilgan va tarixiy binolarni qurishda obi gʼishtlar orasidagi angaf qorishmasiga qoʼshilgan hamda masjidlarning ichki qismini ganchkorlik sanʼati yordamida bezash ishlarida ishlatilgan. 

Gʼorning kengroq qismlarida oʼrta asrlar (XII-XIII asrlar)ga tegishli sopol qoldiqlari, asosan katta va kichikroq suv saqlanadigan koʼzalar boʼlaklari, shuningdek, qoʼylar va tuyalar suyaklari topildi. Bu topilmalar gʼorlar ichida odamlar yashaganligi, qanaqadir mehnat faoliyati bilan shugʼullanganligidan dalolat beradi. 
Bundan tashqari, Buxoro–Qarshi avtomobilь trassasining 193 km masofasi chekkasida yana bir gʼor ichida tabiiy shishasimon geologik xomashyo koʼrinishidagi materiallar mavjudligi ham aniqlandi. Ushbu material shishaga oʼxshash boʼlib, yorugʼlikni yaxshi oʼtkazadi hamda oʼrta asrlar davri arxitekturasida keng ishlatilgan.

Soʼngi oʼrta asrlar davrida ushbu hududdagi gʼorlardan choʼponlik faoliyatini olib borgan mahalliy aholi dam olish va qor-yomgʼirlardan saqlanish maqsadida boshpana sifatida foydalangan. Shuningdek, dushmanlar bostirib kelgan paytlarida yashirinish va oʼz jonini saqlash uchun ham foydalanilgan degan taxminlar ham mavjud.

Hozirda, mazkur tarixiy gʼorlarni belgilangan tartibda moddiy madaniy meros obʼektlarining Milliy roʼyxatiga kiritish va davlat muhofazasiga olish boʼyicha ishlar olib borilmoqda.

Muzeylar faoliyatiga hukumatimiz rahbari tomonidan munosib e’tibor qaratilmoqda. Shu bois Toshkent viloyati muzeylariga keluvchilar soni yanada ortib, muzeylarga bo‘lgan qiziqish ortdi. Uy muzeylari uchun ham sayohatlar alohida tashkil qilinayotganligi quvonarli. 
Yangiyo‘l shahrida joylashgan Usmon Yusupov memorial uy muzeyida saqlanayotgan eksponatlar o‘zbek xalqining munosib farzandi, uning vatan manfaati yo‘lida qoldirgan haqiqiy mehnatlaridan gapirib turadi. Tarixga nazar tashlashni istagan turistlar mana shu kabi muzeylarga sayohat uyushtirib ma’naviy quvvat olayotgani mubolag‘a emas.

Toshkent viloyatida oilaviy mehmon uylarinining soni tobora ortishida soha vakillari, xususan Turizm va madaniy meros bosh boshqarmasi xodimlarining ulushi haminqadar. 

Ta’kidlash joizki, Pskom MFY hokim yordamchisi Yeleyev  Xusanbay mehmon uylari ko‘payishida boshqarma xodimlari bilan hamkorlikda ish olib bordi. U qishloq infratuzilmasi yaxshilanishi va sayyohlar oqimi kengayishidan manfaatdor. 

Bo‘stonliq tumani Dadaboyev va Pskom qishloqlarida bugungi kunda tadbirkorlik faoliyatini yo‘lga qo‘ygan fuqarolar tomonidan zamonga xos, barcha qulayliklariga ega, shinamgina mehmon uylari barpo etilayotganligi, chekka hududlarda bu borada tushuntirish ishlarini olib borayotgan va targ‘ibotni kanda qilmayotgan mas’ullarda qo‘shimcha motivatsiya bo‘lishi shubhasiz. 

Хушманзара тоғлар қўйнидаги Бойсун тумани гўзал табиат манзаралари, зилол, шифобахш сувлари, болдек ширин табиий мевалари билан дунёга танилган.

Узоқ ўтмишга бориб тақаладиган археологик ёдгорликлари, номоддий маданий мероси, бой тарихи билан етти иқлимга овоза бўлган. 

Сержило гўшага келган сайёҳлар палеолит даврига оид инсоният бешиги – Тешиктош камари, Амир Темур, Мачай ғорлари, олтмиш беш миллион йиллик динозаврлар излари, ўз замонида муҳим истеҳком, стратегик иншоот вазифасини бажарган Узундара, Қўрғонзал, Туманқўрғон сингари археологик ёдгорликлари, минг йиллик тарихга эга Сайроб чинорлари, Хўжамайхона зиёратгоҳи билан яқиндан танишишни истайди. Омонхона, Сайроб шифобахш сувларидан, гўзал табиат манзараларидан бахраманд бўлишга ошиқади. Кейинги йилларда сайёҳлар Хўжақўчқор ота аномалик зонаси, Хўжағурғур ота ғори, Тангисар каньони билан ҳам жуда қизиқмоқда.

–Инсониятнинг энг қадимги манзилгоҳларидан бири бўлган Бойсун сайёҳлик салоҳияти ҳали ишга солинмаган туристик манзилларга эга ҳудуд,–дейди Сурхондарё вилояти ҳокими ўринбосари, вилоят туризм ва маданий мерос бош бошқармаси бошлиғи Жўрабек Тўраев. – Бу ерларда замонавий меҳмонхона ва бошқа хизмат кўрсатиш шохобчалари, дельтоплан майдончалари барпо этиш, тоғ спорти, дор йўллари сингари туристик масканлар ташкил этиш ҳудудга янада кўпроқ сайёҳларни жалб этишга хизмат қилади. Масалан, Бойсун тоғ даралари қўйнида Американинг Аризона каньонларидан фарқ қилмайдиган Тангисар каньони табиат зонаси бор. 

Бу ҳудуд ўрта асрларда муҳим стратегик жой бўлиб, савдо карвонлари ва қўшинлари учун транзит вазифасини бажарган. Бухоро, Самарқанд ва Чошдан Бақтрия ва Ҳиндистонга, Ҳиндистон ва Бақтриядан Марказий Осиё шаҳарларига юк ташишнинг энг қисқа йўли саналган. Эндиликда бу жой нафақат ана шу тарихи балки, жаҳондаги ноёб қизил тоғ дараси билан ҳам кўпчиликда қизиқиш ўйғотмоқда. Мазкур туристик маскан келгусида йирик сайёҳлик ҳудудга айлантирилиб, бу ерда ҳаво шарлари ташкил этиш режалаштирилмоқда. Бу каби мисолларни кўплаб келтириш мумкин.

Дунёнинг турли давлатларидан келаётган туристларнинг серфайз гўша ҳақидаги самимий дил сўзлари ҳам осмонўпар тоғлар қучоғида ястаниб ётган Бойсуннинг сайёҳлик маконига айланаётганига яққол далилдир.

Холмўмин МАМАТРАЙИМОВ, ЎзА 

Anʼanaviy tarzda oʻtkaziluvchi “Tashkent Travel Mart 2022” tadbirini Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vaziri oʻrinbosari - Turizm va madaniy meros vaziri Aziz Abduhakimov va Isroil Turizm vaziri Yoyel Razvozov ochib berdi.

Tadbir Turizm va madaniy meros vazirligi qoʻllab-quvvatlashi ostida Oʻzbekiston Xususiy Sayyohlik Tashkilotlari Uyushmasi (XSTU) tomonidan Yevropa Ittifoqining “ Switch Asia” loyihasi, USAIDning tadbirkorlik va biznes muhitini rivojlantirishga oid loyihasi, Oʻzbekiston Respublikasining Germaniya Federativ Respublikasidagi elchixonasi, “ ACTED” va Xalqaro Moliya Korporatsiyasi (IFC) koʻmagida tashkil etildi.

B2B formatidagi “ Tashkent Travel Mart 2022” xalqaro sayyohlik koʻrgazmasi tarmoqlararo muloqotni kengaytirish va yangi sharoitlarda bozorni rivojlantirishning maqbul yechimlari va yoʻllarini ishlab chiqish uchun ixtisoslashtirilgan turistik maydonchadir. B2B formati, yaʼni “biznes uchun biznes”, koʻrgazmada ixtisoslashgan tashkilotlarga biznes imkoniyatlarini kengaytirish, oʻz biznesini yuritishdagi koʻplab muammolarni hal etish, turizm xizmatlarini taklif etish imkonini beradi.

Taʼkidlash joizki, joriy yilda koʻrgazmada Oʻzbekiston va butunjahon sayyohlik tashkilotlarining eng faol vakillari ishtirok etdi. Bular 10 dan ortiq davlatlarning turoperatorlar, sayyohlik agentliklari, mehmonxonalar, banklar, onlayn xizmatlar, sugʻurta kompaniyalaridan iborat 90 dan ortiq xorijiy kompaniyalaridir. Ular orasida Germaniya, Chexiya, Estoniya, BAA, Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Tojikiston va Oʻzbekistondan sayyohlik sohasi vakillari bor.

Mamlakatimizning turizm sohasida mavjud samarali “yashil” texnologiyalardan foydalanish jahonda tobora tanilib borayotgan SBT turizmini ommalashtirish xalqaro miqyosda turizm sanoati salohiyatini oshirishda muhim omil boʻlyapti. Shu maqsadda “Tashkent Travel Mart 2022” koʻrgazmasi Zero Sarbon Fair yetakchiligida oʻtkazilyapti.

Tadbir doirasida turizm sohasi mutaxassislari nafaqat qiziqarli muammolarni muhokama qilish, balki dolzarb savollarga javob topish imkoniga ega boʻldilar. Shuningdek, potensial mijozlar va yangi hamkorlar bilan samarali uchrashuvlar oʻtkazilib, kelgusida hamkorlik toʻgʻrisida shartnomalar tuzildi va memorandumlar imzolandi, deb xabar beradi Turizm va madaniy meros vazirligi matbuot xizmati.

Maʼlumot uchun: “Tashkent Travel Mart 2022” asoschisi 1998-yilda tashkil etilgan Oʻzbekiston Xususiy Sayyohlik Tashkilotlari Uyushmasi (OʼzXSTU) boʻlib, Oʻzbekistonda turizm sohasida faoliyat yurituvchi eng yirik va eng qadimgi nodavlat, notijorat tashkilot hisoblanadi. OʼzXSTU ilgʻor xorijiy tajriba asosida turizm sohasida innovatsiyalarni joriy etishga intiladi. 200dan ortiq turoperatorlar, mehmonxona biznesi va mehmon uylari, xostellar, turizm biznesi sohasidagi dasturiy taʼminot vakillarini birlashtirgan.