Аввал хабар берганимиздек, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 10 мартдаги “2022 йилда туризм ва маданий мерос объектлари инфратузилмасини ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 110-сонли қарори ҳамда 2022 йил 4 мартдаги 32/1-1638-сонли манзилли рўйхатга асосан Бухоро вилоятидаги 25 та маданий мерос объектларида реставрация ва консервация ишларини олиб бориш белгиланган.

Бугунги кунда, вилоятдаги 8 та маданий мерос объектларида асрашга доир ишлар бошланган бўлиб, Бухоро минтақавий реставрация марказининг малакали уста-реставраторлари томонидан реставрация, консервация, таъмирлаш-тиклаш ва ободонлаштириш ишлари олиб борилмоқда.

Жорий йилнинг 2-3 август кунлари Бухоро вилояти маданий мерос бошқармаси мутахассислари томонидан таъмирлаш-тиклаш ишлари бошланган Бухоро шаҳридаги “Арк” мажмуаси, “Абдуллахон”, “Абдулазизхон”, “Амир Олимхон” мадрасалари, “Масжиди Калон”, “Хўжа Калон” масжидлари, “Тўрақулбой уйи” – маданий мерос объектларида ҳамда Жондор туманидаги “Қизбиби” мажмуасида амалга оширилаётган асрашга доир ишлар бўйича мониторинг ишлари олиб борилди.

Шунингдек, реставрация ишларини амалга ошириш режалаштирилган 12 та маданий мерос объектлари бўйича лойиҳа-смета ҳужжатлари ишлаб чиқилиб, Маданий мерос агентлигининг Илмий-эксперт кенгаши билан келишиш жараёнида ҳамда 5 та объектнинг лойиҳа-смета ҳужжатларини давлат экспертизасидан ўтказиш ишлари давом этмоқда.

Бухоро вилояти маданий мерос бошқармасининг матбуот хизмати

Сурхондарё вилоятидаги Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитасининг "Сурхон" давлат қўриқхонаси Шеробод тумани Кўҳитанг тоғ ёнбағрида жойлашган.

Жазирама ёз тафти теварак-атрофни чўғдек қиздираётган шу кунларда ҳам яшил макон ўзининг салқин, ёқимли ҳавоси, муздек зилол сувлари, ранг-баранг ўсимлик ва ҳайвонат дунёси билан ҳар қандай инсонни ўзига мафтун этади. 

23 минг 802 гектар майдонга эга қўриқхонанинг 12 минг 239 гектардан ортиғи турфа яшил бойлик билан бурканган. Денгиз сатҳидан 850 метрдан 3 минг 137 метргача баландликдаги ҳудудда 900 дан зиёд турдаги ўсимликни учратиш мумкин. 
 

Joylashtirish vositalari va ularda taqdim etiladigan xizmatlarga doir umumiy talablarni belgilovchi O‘z DSt 3220:2017 “Turizm xizmatlari. Joylashtirish vositalari. Umumiy talablar” davlat standartiga tegishli hukumat qarorlariga muvofiq o‘zgartirishlar kiritildi.

Xususan, O‘zbekiston Respublikasining “Nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquqlari to‘g‘risida”gi Qonuni 25-moddasiga muvofiq mehmonxona va o‘xshash joylashtirish vositalarida nogironlar uchun sharoitlari bo‘lgan kamida bitta nomerning mavjud bo‘lishi hamda nomerni o‘rindiqli aravachadan foydalanadigan nogironligi bo‘lgan shaxslar uchun qulay tarzda jihozlangan va eshitish va ko‘rish bo‘yicha nogironligi bo‘lgan shaxslarning tegishli ehtiyojlariga muvofiq e’lonlar uchun displeylar hamda ovozli qurilmalar bilan jihozlash bo‘yicha talablar kiritildi.

Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 10-iyuldagi 433-sonli qarori bilan tasdiqlangan “Koronavirus pandemiyasi va global inqirozli holatlarning mamlakat turizm sohasiga salbiy taʼsirini kamaytirish bo‘yicha chora-tadbirlar rejasi”ning 118-bandiga muvofiq, mehmonxona va o‘xshash joylashtirish vositalarida elektron dastur bilan integratsiyalashgan elektron kalitli (plastik magnit karta) elektron qulflar va “Xavfsiz turizm” va “Xavfsiz shahar” tizimlari, videokuzatuv tizimlarini joriy etish talabi joriy qilindi. Mazkur talablar 2022-yil 3-yanvardan boshlab amaliyotga tatbiq qilindi.

Maʼlumot uchun: O‘z DSt 3220:2017 “Turizm xizmatlari. Joylashtirish vositalari. Umumiy talablar” davlat standartiga kiritilgan o‘zgartirishlar O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi huzuridagi O‘zbekiston texnik jihatdan tartibga solish agentligining 2021-yil 3-iyuldagi buyrug‘i bilan tasdiqlangan.

Yuqoridagilarni inobatga olib, tadbirkorlik subyektlaridan joylashtirish vositalarini davlat standartlari talablariga muvofiqlashtirish lozimligi eslatib o‘tiladi.

Mazkur talablarning bajarilishi sertifikatlashtirish obyektlarida o‘tkaziladigan navbatdagi inspeksiya nazorati davomida standartga muvofiq kiritilgan o‘zgartirishlar bo‘yicha dasturga asosan tekshiriladi.

Jumladan, 2022-yilning yanvar oyida 20 ta joylashtirish xizmatini ko‘rsatish obyektlarida sertifikatlashtirish auditlari o‘tkazildi. Ularning natijalariga ko‘ra, 18 ta mehmonxona xizmatlarini ko‘rsatish obyektlarida elektron dastur bilan integratsiyalashgan elektron kalitli (plastik magnit karta) qulflar va nogironlar uchun maxsus xona tashkil etilmaganligi sababli sertifikatlashtirish bo‘yicha rad javobi berildi.

Joriy yilning 21-22-iyul kunlari Rossiya, Mo'g'uliston, Tojikiston, Qozog'iston, Qirg'iziston, shuningdek, o'zbekistonlik bir guruh  rassomlar Buxoroga keldi. Ikki hafta davomida rassomlar «Ipak yo'li»  Xalqaro turizm va madaniy meros universiteti studiyalarida  o’z  asarlari ustida ish olib bormoqdalar. Rassomlar Buxoroning qadimiy madaniy meros obyektlarini o'z asarlarida aks ettiradilar. Rassomlar marshrutidan, Buxoroning eski shahar qismi va hunarmandchilik markazlari o'rin olgan. Keyinchalik rassomlarning taqdim etgan asarlari, tomoshabinlarni, o'zbek xalqining noyob tarixiy va madaniy merosi bilan, shuningdek, ShHT mamlakatlarining o'ziga xos zamonaviy tasviriy san'ati bilan tanishtiradi

Сурхондарё вилояти Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бошқармаси Ахборот хизмати томонидан тақдим этилган фото суратларда Бойсун туманида жойлашга Бойсун ўрмон хўжалигининг табиат манзараларидан акс этган.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 30-apreldagi “Ichki turizm xizmatlarini diverfikatsiya qilishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-232-sonli qarorining 1-ilovasi 25-bandida;

Turizm axborot markazlarini tashkil etish, tashkil etilgan axborot markazlarini respublikaning turizm salohiyatini namoyish etuvchi targ‘ibot materiallari bilan ta’minlab borish choralarini ko‘rish vazifasi yuklatilgan.

Shu munosabat bilan, viloyat Turizm va madaniy meros bosh boshqarmasi tomonidan Buxoro viloyatining sayyohlar ko‘p tashrif buyuradigan obektlari jumladan, eski shahar hududi, Buxoro temir yo‘l vokzali, Buxoro xalqaro aeroportida joylashgan axborot markazlari O‘zbekiston Respublikasining hamda viloyatimiz turizm salohiyatini targ‘ib qiluvchi targ‘ibot materiallari bilan  ta’minlandi.

Surxondaryo viloyati Turizm va madaniy meros bosh boshqarmasi xodimlari tomonidan Surxondaryo viloyati Innovatsiya boshqarmasi, AOKA boshqarmasi, Termiz Shahar gaz ta’minoti, Termiz Shahar elektr energiya ta’minoti hamda “Yuksalish” umum-harakat Surxondaryo viloyati hududiy bo‘linmasi xodimlariga dastur bo‘yicha tashkil etilayotgan turistik paketlar va mamlakatizdagi turistlar bilan gavjum bo’ladigan madaniy obyektlarga sayohat qilishda targ‘ibot ishlari olib borildi.

Viloyatning ayrim hududlarida dam oluvchi sayyohlar uchun tungi mobil bozorlar faoliyat olib bormoqda.
 

Muzeylar faoliyatiga hukumatimiz rahbari tomonidan munosib e’tibor qaratilmoqda. Shu bois Toshkent viloyati muzeylariga keluvchilar soni yanada ortib, muzeylarga bo‘lgan qiziqish ortdi. Uy muzeylari uchun ham sayohatlar alohida tashkil qilinayotganligi quvonarli. 
Yangiyo‘l shahrida joylashgan Usmon Yusupov memorial uy muzeyida saqlanayotgan eksponatlar o‘zbek xalqining munosib farzandi, uning vatan manfaati yo‘lida qoldirgan haqiqiy mehnatlaridan gapirib turadi. Tarixga nazar tashlashni istagan turistlar mana shu kabi muzeylarga sayohat uyushtirib ma’naviy quvvat olayotgani mubolag‘a emas.

Хушманзара тоғлар қўйнидаги Бойсун тумани гўзал табиат манзаралари, зилол, шифобахш сувлари, болдек ширин табиий мевалари билан дунёга танилган.

Узоқ ўтмишга бориб тақаладиган археологик ёдгорликлари, номоддий маданий мероси, бой тарихи билан етти иқлимга овоза бўлган. 

Сержило гўшага келган сайёҳлар палеолит даврига оид инсоният бешиги – Тешиктош камари, Амир Темур, Мачай ғорлари, олтмиш беш миллион йиллик динозаврлар излари, ўз замонида муҳим истеҳком, стратегик иншоот вазифасини бажарган Узундара, Қўрғонзал, Туманқўрғон сингари археологик ёдгорликлари, минг йиллик тарихга эга Сайроб чинорлари, Хўжамайхона зиёратгоҳи билан яқиндан танишишни истайди. Омонхона, Сайроб шифобахш сувларидан, гўзал табиат манзараларидан бахраманд бўлишга ошиқади. Кейинги йилларда сайёҳлар Хўжақўчқор ота аномалик зонаси, Хўжағурғур ота ғори, Тангисар каньони билан ҳам жуда қизиқмоқда.

–Инсониятнинг энг қадимги манзилгоҳларидан бири бўлган Бойсун сайёҳлик салоҳияти ҳали ишга солинмаган туристик манзилларга эга ҳудуд,–дейди Сурхондарё вилояти ҳокими ўринбосари, вилоят туризм ва маданий мерос бош бошқармаси бошлиғи Жўрабек Тўраев. – Бу ерларда замонавий меҳмонхона ва бошқа хизмат кўрсатиш шохобчалари, дельтоплан майдончалари барпо этиш, тоғ спорти, дор йўллари сингари туристик масканлар ташкил этиш ҳудудга янада кўпроқ сайёҳларни жалб этишга хизмат қилади. Масалан, Бойсун тоғ даралари қўйнида Американинг Аризона каньонларидан фарқ қилмайдиган Тангисар каньони табиат зонаси бор. 

Бу ҳудуд ўрта асрларда муҳим стратегик жой бўлиб, савдо карвонлари ва қўшинлари учун транзит вазифасини бажарган. Бухоро, Самарқанд ва Чошдан Бақтрия ва Ҳиндистонга, Ҳиндистон ва Бақтриядан Марказий Осиё шаҳарларига юк ташишнинг энг қисқа йўли саналган. Эндиликда бу жой нафақат ана шу тарихи балки, жаҳондаги ноёб қизил тоғ дараси билан ҳам кўпчиликда қизиқиш ўйғотмоқда. Мазкур туристик маскан келгусида йирик сайёҳлик ҳудудга айлантирилиб, бу ерда ҳаво шарлари ташкил этиш режалаштирилмоқда. Бу каби мисолларни кўплаб келтириш мумкин.

Дунёнинг турли давлатларидан келаётган туристларнинг серфайз гўша ҳақидаги самимий дил сўзлари ҳам осмонўпар тоғлар қучоғида ястаниб ётган Бойсуннинг сайёҳлик маконига айланаётганига яққол далилдир.

Холмўмин МАМАТРАЙИМОВ, ЎзА 

Anʼanaviy tarzda oʻtkaziluvchi “Tashkent Travel Mart 2022” tadbirini Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vaziri oʻrinbosari - Turizm va madaniy meros vaziri Aziz Abduhakimov va Isroil Turizm vaziri Yoyel Razvozov ochib berdi.

Tadbir Turizm va madaniy meros vazirligi qoʻllab-quvvatlashi ostida Oʻzbekiston Xususiy Sayyohlik Tashkilotlari Uyushmasi (XSTU) tomonidan Yevropa Ittifoqining “ Switch Asia” loyihasi, USAIDning tadbirkorlik va biznes muhitini rivojlantirishga oid loyihasi, Oʻzbekiston Respublikasining Germaniya Federativ Respublikasidagi elchixonasi, “ ACTED” va Xalqaro Moliya Korporatsiyasi (IFC) koʻmagida tashkil etildi.

B2B formatidagi “ Tashkent Travel Mart 2022” xalqaro sayyohlik koʻrgazmasi tarmoqlararo muloqotni kengaytirish va yangi sharoitlarda bozorni rivojlantirishning maqbul yechimlari va yoʻllarini ishlab chiqish uchun ixtisoslashtirilgan turistik maydonchadir. B2B formati, yaʼni “biznes uchun biznes”, koʻrgazmada ixtisoslashgan tashkilotlarga biznes imkoniyatlarini kengaytirish, oʻz biznesini yuritishdagi koʻplab muammolarni hal etish, turizm xizmatlarini taklif etish imkonini beradi.

Taʼkidlash joizki, joriy yilda koʻrgazmada Oʻzbekiston va butunjahon sayyohlik tashkilotlarining eng faol vakillari ishtirok etdi. Bular 10 dan ortiq davlatlarning turoperatorlar, sayyohlik agentliklari, mehmonxonalar, banklar, onlayn xizmatlar, sugʻurta kompaniyalaridan iborat 90 dan ortiq xorijiy kompaniyalaridir. Ular orasida Germaniya, Chexiya, Estoniya, BAA, Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Tojikiston va Oʻzbekistondan sayyohlik sohasi vakillari bor.

Mamlakatimizning turizm sohasida mavjud samarali “yashil” texnologiyalardan foydalanish jahonda tobora tanilib borayotgan SBT turizmini ommalashtirish xalqaro miqyosda turizm sanoati salohiyatini oshirishda muhim omil boʻlyapti. Shu maqsadda “Tashkent Travel Mart 2022” koʻrgazmasi Zero Sarbon Fair yetakchiligida oʻtkazilyapti.

Tadbir doirasida turizm sohasi mutaxassislari nafaqat qiziqarli muammolarni muhokama qilish, balki dolzarb savollarga javob topish imkoniga ega boʻldilar. Shuningdek, potensial mijozlar va yangi hamkorlar bilan samarali uchrashuvlar oʻtkazilib, kelgusida hamkorlik toʻgʻrisida shartnomalar tuzildi va memorandumlar imzolandi, deb xabar beradi Turizm va madaniy meros vazirligi matbuot xizmati.

Maʼlumot uchun: “Tashkent Travel Mart 2022” asoschisi 1998-yilda tashkil etilgan Oʻzbekiston Xususiy Sayyohlik Tashkilotlari Uyushmasi (OʼzXSTU) boʻlib, Oʻzbekistonda turizm sohasida faoliyat yurituvchi eng yirik va eng qadimgi nodavlat, notijorat tashkilot hisoblanadi. OʼzXSTU ilgʻor xorijiy tajriba asosida turizm sohasida innovatsiyalarni joriy etishga intiladi. 200dan ortiq turoperatorlar, mehmonxona biznesi va mehmon uylari, xostellar, turizm biznesi sohasidagi dasturiy taʼminot vakillarini birlashtirgan.

Соляная пещера «Ходжайкон» в опасности Внутри соляной пещера «Ходжайкон», считающейся материальным культурным наследием, расположены пять помещений-камер с разной температурой, влажностью, давлением и микроклиматом, а также система художественных галерей. Стены пещеры однозначно покрыты слоем соли от одного до трех сантиметров, в проходе находится целебный источник с раствором соли.  Соляная пещера в основном лечит верхние органы дыхания, сердечно-сосудистые заболевания и болезни эндокринной системы. Регулирует артериальное давление. Бронхит, астма, хронический ларингит у детей раннего возраста, ринит у взрослых и детей, поллиноз, астма, пневмония, эмфизема, расстройства нервной системы, особенно у больных бессонницей В соляной пещере 5 комнат, кардинально отличающихся друг от друга.

Вазирлар Маҳкамасининг "Оилавий меҳмон уйлари фаолиятини ташкил этиш тўғрисида" 2018 йил 7 августдаги 631-сон қарорида: 

·        Тижорат банклари томонидан кичик тадбиркорлик субъектлари лойиҳаларига миллий валютада ажратиладиган, умумий қиймати 5 млрд сўмдан, фоиз ставкаси Марказий банк асосий ставкасининг 1,5 бараваридан ошмаган кредитлар бўйича уларнинг асосий ставкадан ошган, бироқ асосий ставканинг 30 фоизидан кўп бўлмаган қисмини қоплаш учун Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлиги ҳузуридаги Тадбиркорлик фаолиятини қўллаб-қувватлаш жамғармаси маблағлари ҳисобидан 3 йил муддатгача компенсация тақдим этилади.

·        инвесторларга янги меҳмонхона қуриш ва уни жиҳозлаш учун субсидия ажратиш муддатини 2023 йил 31 декабрга қадар узайтириш;

·        Оилавий меҳмон уйлари, хостеллар, ўтовли ва чодирли оромгоҳлар ягона реестри (кейинги ўринларда Реестр деб аталади) юритилиши Ўзбекистон Республикаси Туризм ва маданий мерос вазирлиги томонидан амалга ошириладиган оилавий меҳмон уйлари, хостеллар, ўтовли ва чодирли оромгоҳлар тўғрисидаги маълумотларнинг ахборот базаси;

·        Оилавий меҳмон уйлари, хостеллар ва чодирли оромгоҳлар хизматларини сертификатлаштириш соддалаштирилган ҳолда, оилавий меҳмон уйлари, хостеллар, ўтовли ва чодирли оромгоҳларни ўрганиш далолатномаси асосида уларни Оилавий меҳмон уйлари ва хостеллар ягона реестрига киритиш йўли билан амалга оширилади;

·        Туристик ахборот маркази туристлар учун имкон қадар қулай жойда(шаҳар, марказлари, ёдгорликлар атрофида, транспорт бекатлари, чегара ўтказиш пунктлари ва ҳкз.) ташкил қилинади.

·        Туристик ахброт марказлари Ўзбекистон Республикаси Давлат чегараси орқали ўтказиш пунктларида бепул жойлаштирилади.

·        Туристик ахборот марказлари ходимларининг чегара ўтказиш пунктларига кириб-чиқиши уларнинг ушбу ахборот марказида фаолият олиб боришини тасдиқловчи белгиланган намунадаги ҳужжат Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинлари томонидан бериладиган рухсатнома асосида амалга оширилади;

·        Туристик ахборот марказини пиёдаларнинг ҳаракатланиши чекланган жойларда жойлаштириш таъқиқланади;

Жорий йилнинг 22–24 июль кунлари «Ўзбекистон маданий мероси – янги Ренессанс пойдевори» VI Халқаро Конгресси бўлиб ўтди.

Маълумот учун: Бутунжаҳон жамияти «Ўзбекистон маданий мероси жаҳон тўпламларида» лойиҳаси асосида ташкил этилган ва 2018 йилда Парижда расман рўйхатдан ўтган. 

Халқаро конгресс фонида Бухородаги Модарихон мадрасасида "Ҳунармандчилик маркази" нинг барпо этилиши ва унинг сайёҳлар учун ташриф манзилига айлантирилганлиги қувонарли ҳол бўлди. 

Маълумотларга кўра, XX асрнинг бошларида Бухорода 250 дан зиёд мадраса мавжуд бўлган. Шулардан бири 1566—67 йилларда Абдуллахон томонидан онаси шарафига бунёд этилган “Модарихон” мадрасасидир. XVI аср меъморчилик анъаналарини ўзида ифодаловчи бу ёдгорлик Абдуллахон мадрасаси қаршисида жойлашган.

Иккаласи Қўш мадраса мажмуасини ташкил қилади. Мадраса улкан пештоқ, миёнсарой, дарсхона, масжид ва ҳовли атрофида икки қаватли қилиб қурилган айвонли ҳужралардан иборат.

Хоналарнинг ҳар бирида эшик ва унинг тепасида ганчкори панжара мавжуд бўлган.“Модарихон” мадрасаси 1960 йилда давлат томонидан муҳофазага олинган. 

Шундан сўнг мадраса биноси туристлар учун саёҳат маршрутига киритилади. Истиқлол йилларида мадраса тўла таъмирланиб, кўҳна Бухоро кўркига кўрк қўшди.

Бухоро шаҳар прокуратураси ташаббуси билан айни вақтга қадар бўш турган мазкур маданий мерос объектидан самарали фойдаланиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2009 йил 8 апрелдаги “Давлат мулкини ижарага бериш тартибини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори асосан мадраса Бухоро шаҳридаги “Ишга марҳамат” мономарказига берилди. 

Ўз даврида илм-маърифат маскани ҳисобланган ушбу мадраса таъмирлаш-пардозлаш ишларидан сўнг ҳунармандчилик марказига айланди.

Эндиликда бу ерда 20 нафар ҳунармандлар томонидан мономарказ билан тузилган шартнома асосида мисгарлик, ёғоч ўймакорлиги, кандакорлик, каштачилик, зардўзлик, миниатюра рассомчилиги сингари ҳунарларни ўргатиш имконияти яратилди.

Гуличеҳра ДУРДИЕВА,

"Янги Ўзбекистон" мухбири

Yuqori Chirchiq tumanidagi “Iyk ota” ziyoratgohi Chirchiq daryosining chap qirg‘og‘ida, Iyk ota qishlog‘idan 1 km janub tarafdan uzoqlikda joylashgan bo‘lib, u xalq orasida Iyk ota nomi bilan yuritiladi.

Qadamjoga nomi berilgan bu zotning taxminan XVI-XVII asrlarda yashab o‘tganligi aytiladi. Iyk ota Yassaviya tariqatining namoyondalaridan biri hisoblangan moʻtabar zot.

Iyk — ipdan to‘qilgan mato ma’nosini bildiradi. Mahalliy aholi orasida to‘qimachilik bilan shug‘ullanuvchi hunarmandlar piri bo‘lgan ushbu zotning maqbarasi qabristonning ichida joylashgan.

Og‘zaki ma’lumotlariga ko‘ra Iyk ota tabibchilik bilan ham shug‘ullangan bo‘lib, xalqni davolagan, degan fikrlar ham mavjud.

Qayta ta’mirlangan majmuada namozxona, kutubxona, ayollar va erkaklar uchun alohida tahoratxonalar va boshqa sharoitlar yaratilgan. 

------
Ushbu qadamjo mahalliy va xorijiy mehmonlar, ziyorat turizmini hush ko‘ruvchilar uchun zamonaviy sayyohlik maskaniga aylantirilgan. 
 

Bu haqda Samarqand viloyati hokimining turizmni rivojlantirishga mas’ul o‘rinbosari R.Qobilov ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarida ma’lum qildi.

Mahalliy tadbirkor tomonidan yo‘lga qo‘yiladigan Rent car (mashinani ijaraga berish) xizmati uchun 10 ta “Volkswagen” va “Mersedes-Benz” elektromobillari xarid qilingan. Ularda internet mavjud. Talabga ko‘ra, chet tillari bo‘yicha tarjimon va gid xizmati ko‘rsatilishi mumkin. 

– Mazkur xizmat tajriba sifatida 10 iyundan Samarqand xalqaro aeroportida ish boshlaydi,  – deydi R.Qobilov.  – Dastlabki bosqichda 5 ta “Volkswagen” va 2 ta “Mersedes-Benz” elektromobillar ijaraga qo‘yiladi.

O‘zbekiston bo‘ylab sayohat qilish xarajatlarining bir qismini (keshbek) qaytarish tartibi prezidentning 30 apreldagi «Ichki turizm xizmatlarini diversifikatsiya qilish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi qarorida ilgari surilgan.

Keshbek 2022 yil 1 sentabrdan boshlab taqdim etiladi. Sayohat xarajatlarini qaytarish Turizm va madaniy meros vazirligining elektron platformasi orqali, shu jumladan ichki sayohatni rejalashtirishni, shuningdek chegirmalar taqdim yetishni va «O‘zbekiston bo‘ylab sayohat qil!» doirasida tayyor turistik paketlarni mustaqil shakllantirishni ta’minlaydigan mobil ilovasi orqali amalga oshiriladi. Builab Sayehat Kil dasturi!

Sayohat xarajatlarini qaytarish sayohat qilish davomida bir vaqtning o‘zida quyidagilar nazarda tutilganda amalga oshiriladi:

• avia, temir yo‘l va (yoki) avtomobil transportidan foydalanish;
• joylashtirish vositalari xizmatlaridan foydalanish;
• madaniyat tashkilotlariga tashrif buyurish;

Sayohat xarajatlarini qaytarish har bir turistga quyidagi miqdorlarda amalga oshiriladi:

• aviaqatnov orqali borib-kelish chiptasi narxining 15 foizi, lekin 150 ming so‘mdan oshmagan miqdorda;
• temir yo‘lda yoki avtobusda borib-kelish chiptasi narxining 15 foizi, lekin 80 ming so‘mdan oshmagan miqdorda;
• joylashtirish vositasida tunab qolish xarajatining 15 foizi, lekin 80 ming so‘mdan oshmagan miqdorda;
• teatr, muzey, sirk va badiiy galereyalarga har bir tashrif chiptasi narxining 50 foizi, lekin 20 ming so‘mdan oshmagan miqdorda.

Xarajatlar faqat ichki sayohat oxirida mahalliy sayyohlarning bank kartasiga platforma orqali qaytariladi, deyiladi hujjatda.

Platforma Davlat soliq qo‘mitasining (SoliqUz) mobil ilovasi bilan integratsiya qilinadi. Shu orqali xarajatlarning haqiqiyligi tekshiriladi.

Turistlarning keshbekini moliyalashtirish uchun Turizm va madaniy meros vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Turizmni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasiga 2022 yilda respublika budjetidan qo‘shimcha mablag‘lar hisobidan 30 mlrd so‘m ajratiladi.

Turizm sohasidagi boshqa yangiliklar

Hujjatda tungi vaqtda (soat 18:00 dan 06:00 gacha) faoliyat yurituvchi turizmning yangi mexanizmlarini joriy etish va rivojlantirish ko‘zda tutilgan:

• maxsus tashkil etiladigan «turizm ko‘chalari»da joylashgan umumiy ovqatlanish korxonalari, ko‘ngilochar va savdo obyektlari, madaniyat tashkilotlari faoliyatini jamoat xavfsizligi va aholi osoyishtaligini ta’minlagan holda to‘sqinliksiz amalga oshirish;
• turistik obyektlarning uzluksiz ishlashini ta’minlash uchun zarur infratuzilma va muhandislik-kommunikatsiya tizimini takomillashtirish;
• madaniy-ko‘ngilochar, konsert-ko‘ngilochar tadbirlarni tashkil etish va o‘tkazish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish;
• maxsus avtobuslar (shuttle-bus) qatnovini yo‘lga qo‘yish;
• turizm namoyishi obyektlarining faoliyat olib borishiga ruxsat berishning yagona tartibini joriy qilish va turizm namoyishi obyektlarini qo‘llab-quvvatlash tizimini yaratish;
• turistik obyektlarning ishlashiga yagona ruxsat berish tartibini joriy yetish va ularni qo‘llab-quvvatlash tizimini yaratish.

Tungi vaqtda faoliyat yurituvchi turistik obyektlarning uzluksiz ishlashini ta’minlash maqsadida davlat tomonidan quyidagi chora-tadbirlar ko‘riladi:

• faoliyat yuritayotgan turizm namoyishi obyektlari atrofi uzluksiz yoritilishi ta’minlanadi, shu jumladan, mazkur hududlar energiya tejovchi texnologiyalar va qayta tiklanuvchi energiya manbalari bilan jihozlanadi;
• turizm namoyishi obyektlari «Xavfsiz shahar» konsepsiyasiga integratsiya qilinadi;
• «turizm ko‘chalari»da jamoat xavfsizligi normalari va talablari doirasida «xavfsizlik chaqiruv tugmalari» o‘rnatiladi hamda «Wi-Fi» zonalari tashkil etiladi;

Kechasi ishlaydigan turistik obyektlarga quyidagi talablar qo‘yiladi:

• obyektlarning ichki qismi, xizmat ko‘rsatish xonalari, kirish va chiqish, shu jumladan, favqulodda vaziyatlar yuz bergan taqdirda harakatlanish va fuqarolarni evakuatsiya qilish joylarida ma’lumotlarni kamida 30 kun davomida saqlash imkonini beruvchi videokuzatuv tizimini o‘rnatish va «Xavfsiz shahar» konsepsiyasiga integratsiya qilish;
• binolarning yon-atrofi, avtoturargoh va ularga tegishli boshqa hududlarni kamida 10 metr masofada yoritish;
• obyektlarni to‘liq tovush o‘tkazmaydigan tarzda jihozlash. Bunda, tungi vaqtda musiqa va tovush kuchaytirgich asbob-uskunalaridan aholining tinchligini buzmagan holda foydalaniladi;
• obyektlarni yong‘in o‘chirish vositalari, birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish uchun zarur dori vositalari va tibbiy buyumlar to‘plamiga ega tibbiy yordam qutichalari bilan ta’minlash;
• binoning barcha uchun ko‘rinarli joylarida yong‘in va boshqa favqulodda vaziyatlar yuz bergan taqdirda harakatlanish va fuqarolarni evakuatsiya qilish chizmasi hamda tezkor va qutqaruv xizmatlarining telefon raqamlari aks ettirilgan ma’lumotlarni aks ettirish talabi belgilanadi.

Hujjat davlat organlarining qonunga rioya qilgan holda tungi vaqtda ishlayotgan tadbirkorlar faoliyatiga asossiz aralashuvlar va byurokratik to‘siqlar o‘rnatishini taqiqlaydi.

O‘zbekiston avtomobil yo‘llari bo‘ylab (Turistik transport yo‘lagi) «karvonsaroy» barpo etiladi, ularning har biri turistik xizmatlar ko‘rsatadi. Xususaye hunarmandchilik va mahalliy qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini sotish bo‘yicha xizmatlari, avtomobillarga, shu jumladan, elektr transport vositalariga xizmat ko‘rsatish shoxobchalari, to‘xtash joylari va sanitariya inshootlari faoliyati yo‘lga qo‘yiladi. Har bir «karvonsaroy» atrofiga daraxt va butalar ko‘chatlari ekiladi.

Uch oylik muddatda Aqchako‘l, Ashshi ko‘l, Zikri ko‘li, Aydarko‘l, Tuzkon ko‘li va To‘dako‘l ko‘llari hududida sohilbo‘yi zonalarini tashkil etish uchun 10 yilgacha muddatga ijaraga beriladi. U yerda ekologik va sanitariya talablariga javob beradigan yengil konstruksiyalardan qurilgan bino va inshootlar barpo etiladi.

Эсингизда бўлса ўтган галги мақолаларимизда Қашқадарё вилояти Китоб тумани тоғ этагида жойлашган Хўжаилмкони қишлоғида қад ростлаган қадимий чинор ва Хўжаги Имканагий зиёратгоҳи ҳақида ҳикоя қилган эдик. Бу галги мақоламиз эса ушбу қишлоқ одамларининг қадимий усулда коризлар орқали қишлоққа сув олиб келиб деҳқончилик ва боғдорчилик қилиш сирлари ҳақида.

Хўш, аслида кориз ўзи нима? Маълумотларга кўра, кориз (форсча) — ер ости сувларини йиғиш ва уларни ер юзасига чиқариш учун қуриладиган ер ости иншооти бўлиб, аҳолини сув билан таъминлаш, ерларни суғоришда қўлланилган. Кориз Яқин Шарқ, Жануби-Шарқий Осиёда кенг тарқалган. Ўрта Осиёнинг тоғли ва тоғ олди ҳудудларида учрайди. Масалан, Туркманистоннинг Ашхобод шаҳри яқинида чуқурлиги 100 метр, сув сарфи 150- 225 л/с. Ўзбекистоннинг Бухоро, Самарқанд, Навоий вилоятларида 200 га яқин кориз қазилган. 20-асрнинг 20-йилларига қадар Ўрта Осиёда кориз сувларидан экинларни суғоришда фойдаланилган.

Кориз кавлаш ер ости сувлари сатҳида рўй берадиган ўзгаришлар ва жой рельефидаги нишабликни аниқ белгилашни талаб этган. Бу махсус асбоблар (астролябия, ватерпас) воситасида амалга оширилган. Кориз трассаси белгилаб чиқилгач, шу трасса бўйлаб ҳар 5 - 40 метрда қудуқлар ковланган. Қудуқларнинг чуқурлиги 14 - 15 метрдан баъзан 60 - 70 метргача борган. Қудуқлар сувли қатламга туташадиган лаҳим (туннель) орқали бир-бирига бирлаштирилган. Лаҳимнинг баландлиги 1,5 метр, эни 1 метр бўлиб, деворлари ёғоч ёки тошлар билан мустаҳкамланган. Узунлиги жой нишаблигига қараб бир неча километргача чўзилган.

Масалан, Нурота (Навоий вилояти)даги “Мастон” номли коризнинг 280 та қудуғи бўлиб, бош қудуғининг чуқурлиги 14 метр ва лаҳимнинг узунлиги 3 километр бўлган. Кориз қурилиши даврида бу қудуқлар тупроқ-шағални чиқариб ташлашга, коризни ишлатиш даврида эса кузатиш (назорат), тиклаш, тузатиш ва ҳаво алмаштириш учун хизмат қилади. Хўжаилмкони қишлоғининг шарқий қисмида 13 та қудуқни ер остидан бирлаштириб қазиб ўтказилган, қишлоқ аҳолисини булоқ суви билан таъминлаб турадиган кориздан бугунги кунда ҳам фойдаланилмоқда. Қишлоқ оқсоқолларининг таъкидлашича, қудуқлар қадимий бўлиб, Хўжаилмкони қишлоғининг вужудга келиш тарихи билан боғлиқ.

– Ушбу коризлардан бугунги кунгача фойдаланиб келамиз, – дейди Маҳмуд бобо Қодиров. – Қазилган даври ота-боболаримизнинг айтишига қараганда темурийлар даврига бориб тақалади. Ҳар йили ҳашар йўли билан тозалаймиз. Коризга сув қарийб ярим километр узоқликдаги чашмадан тортиб келинган. Аҳамиятли томони кориздан келаётган сув қишин-ёзин бир хил ҳароратда бўлади. Яхлаб ҳам кетмайди, қизиб ҳам. Бу сувдан ичимлик суви сифатида ҳам фойдаланса бўлади.

Маълумки, бир қатор Шарқ мамлакатлари, жумладан, Ўрта Осиёда қишлоқ хўжалиги ривожида сунъий суғоришнинг аҳамияти катта бўлган. Сунъий суғоришнинг энг оммавий турларидан бири коризлар ёрдамида суғориш, яъни ер ости ёки дарё, булоқ сувини ер ости каналлари орқали оқизишдир. Фотомухбир ҳамроҳлигида коризга қуйиладиган чашма томон отландик. Баланд-баланд тепаликлар. Ҳар 30-40 метрда битта қудуқ бор. Ниҳоят қудуқлар тугагач бетон ариқ бошланди. Чашмадан чиқаётган сув аҳоли томонидан шу ергача бетон ариқларда олиб келинган. У ёғи тепалик бўлгани учун ер ости туннеллари (кориз) қазилган. Ниҳоят чашманинг бошланиш нуқтасига етиб келдик. Зилолдек тиниқ булоқ суви маҳобатли тошлар орасида жимирлаганча сизиб чиқиб турибди. Сув шу қадар тиниқки, ичида сузиб юрган балиқлар яққол кўзга ташланади. Чашманинг ўнг томони чуқур жарлик. Афтидан илгари чашма суви шу жарликка оққан. Кейинчалик маҳаллий аҳоли томонидан тоғ ён бағри бўйлаб ариқ орқали чашма сувининг йўналиши ўзгартирилган ва қишлоққа тортиб кетилган. Бу каби маҳорат билан қазилган коризлар ота-боболаримизнинг миробликда нақадар тажрибали бўлганлигидан далолат беради.

Мамлакатимизда бугунги кунга қадар фойдаланишдан тўхтамаган ягона кориз ҳам шу бўлса керак.

Ўлмас Баротов,

Urgut tumanidagi Tersak qishlog‘i tog‘lar bag‘rida joylashgan. Birgina o‘tgan - 2021 yilda hududda 20 ga yaqin oilaviy mehmon uyi rasman faoliyat boshladi.

Turistlar uchun qishloqning tabiiy mahsulotlari, milliy taomlarini tayyorlash bo‘yicha mahorat darslari o‘tkazish, urf-odatlarni namoyish etish, agro-turizm yo‘nalishida chorvachilik, bog‘dorchilik hamda dehqonchilikning qadimiy uslublari bilan tanishish yo‘lga qo‘yildi.

- Tog‘ yon-bag‘irlarida dam olish maskanlarining tashkil etilishi sayyohlarning mazmunli hordiq chiqarishiga xizmat qiladi, - deydi Tersak mahallasidagi hokim yordamchisi G‘iyos G‘afforov. – Mahallamiz turizm qishlog‘iga aylantirilgach, 8 kilometr ichki yo‘l asfalt qilindi. Yo‘llarning yaxshilanganini ko‘rgan aholining kelajakka ishonchi oshdi. Tadbirkorlikni boshlash, mehmon uylari ochishni niyat qilganlar safi kengaydi. Shuningdek, mahalliy va xorijiy sayyohlarning qishloqqa qiziqishi oshdi. Shu yil yana 2 ta yangi oilaviy mehmon uyi tashkil qilindi.

- 50 yilga yaqin vaqt davomida maktabda fransuz tili o‘qituvchisi va rahbarlik vazifalarida ishlab, pensiyaga chiqdim, - deydi "Tersak sharsharasi" oilaviy mehmon uyi boshqaruvchisi Qo‘ysin Hasanov. – Yoshligimdan sayyohlik firmasini ochish orzuim bor edi, ammo bunga imkoniyat bo‘lmagandi. Mana keyingi yillarda yurtimizda turizmni rivojlantirishga qaratilgan e’tibor tufayli xonadonimda o‘tirib, xorijlik sayyohlarga xizmat ko‘rsatish imkoniyati yaratildi. Ya’ni biz yashayotgan hududda turizm qishlog‘i tashkil etilib, hovlimning bir qismini mehmon uyi uchun ajratdim. Bu yerda 4 kishi ish bilan band. O‘zim fransuz tili o‘qituvchisi bo‘lganim uchun, dastlab, faqat fransiyalik sayyohlarni qabul qilganman. Bugun Ispaniya, Italiya, Daniya, Germaniya va boshqa mamlakatlardan kelgan sayyohlarga ham xizmat ko‘rsatyapmiz. Shu paytgachayam bu hududga sayyohlar kelib turardi, turizm qishlog‘i tashkil etilgach, mehmonlarimiz soni kundan-kunga ortib boryapti. Kuni kecha 10 nafar fransiyalik mehmonni kuzatdik.

Mazkur qishloqda tog‘ turizmi yo‘nalishida 4 nafar gid ekskursovod faoliyat yuritadi. Sayyohlarni piyoda, ot va boshqa ulovlarda sayr qildirish, qishloqning o‘ziga xos tabiati bilan tanishtirish imkoniyati bor.

- Bir kuni televizorda turizm qishloqlari haqidagi ko‘rsatuvni ko‘rib qoldim, - deydi yana bir oilaviy mehmon uyi bekasi Ofiyat Xudoyberdiyeva. – Biz ham mehmon uyi ochsak bo‘larkan, degan fikr o‘tdi xayolimdan. Turmush o‘rtog‘im bilan maslahatlashib, farzandlarim yordami bilan ish boshladik. Dastlab mahalliy sayyohlar, keyin Qozog‘iston va Rossiya davlatlaridan ham mehmonlar kela boshladi. Biznikiga kelgan mehmonlar tomorqamizdagi ko‘l, uzumzor va olchazorga qiziqadi. Ayollar sigir va echkilarimizni sog‘ib ko‘rishni istashadi. Nokamtarlik bo‘lsayam aytay, men ularga chanqovuz ham chalib beraman. Bunga, ayniqsa, chet elliklarning qiziqishi katta.

Qishloqda tashkil etilgan oilaviy mehmon uylari bir vaqtning o‘zida 250 nafar mahalliy va xorijiy sayyohlarni joylashtirish imkoniyatiga ega. Tabiati xushmanzara, odamlari xushmuomala Tersakda bir marta mehmon bo‘lgan kishi yana borishni istaydi.